२१ चैत, काठमाडौं ।
काठमाडौं उपत्यकामा वायु प्रदूषणको अवस्था निरन्तर भयावह बन्न थालेपछि विज्ञहरूले यसबारेमा गम्भीर बन्न सरकारलाई सुझाएका छन् ।
सवारी साधनमा जोर–विजोर प्रणाली लागु गर्न र सातामा २ दिन सार्वजनिक बिदा दिन उनीहरूले सरकारको ध्यानाकर्षण गराएका हुन् । सडक र विकास आयोजना निर्माणमा प्रदूषण कर अनिवार्य तोक्न उनीहरूले उप–प्रधान एवं सहरी विकासमन्त्री प्रकाशमान सिंहको ध्यानकर्षण गराए ।
कार्यवहाक प्रधानमन्त्री समेत रहेका सिंहले आज (बिहीबार) दिउँसो मन्त्रालयमा प्रदूषण समस्या घटाउन विज्ञहरूको धारणा लिएका हुन् ।
उपत्यकाका तीनै जिल्लामा वायु गुणस्तर सूचकांक ‘एयर क्वालिटी इन्डेक्स’ (एक्यूआई) मानव स्वास्थ्यका दृष्टिले जोखिम तहमा पुगेको छ । २४ घण्टा र प्रत्येक घन्टाको वायुमा विषाक्त कणको मात्रा उच्च छ ।
निरन्तर खस्किएको काठमाडौंको वायुले आँखा पोल्ने, घाँटी खस खसाउने, नाक चिलाउने, सिगान बग्ने, शरीर आलस्य र भारी बनाउने लगायतका स्वास्थ्य समस्या बढेर गएको छ । लगातारको धुलोधुँवा र तराई लगायतका भेगमा लागेको वन डढेलोले काठमाडौं उपत्यकासहितका भेगहरूमा निरन्तर प्रदूषण बढेको हो ।
राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणकाअनुसार चैत महिनायता औसतमा दैनिक ३ सय भन्दा बढी साना ठूला डढेलोका घटना दोहोरिने गरेका छन् । डढेलेको धुँवाको प्रभाव काठमाडौं र अन्यत्र फैलिएको प्राधिकरणको भनाइ छ ।
प्रदूषणको अवस्था भयावह बन्न थालेपछि प्राधिकरणले विज्ञप्ति जारी गर्दै अत्यावश्यक काम बाहेक घर बाहिर ननिस्कन, निस्कनै परे मास्क नियमित प्रयोग गर्न र अन्य स्वास्थ्य सजगता अपनाउन अपिल गरेको छ ।
मानव स्वास्थ्यका लागि एक्यूआई ५० सम्मलाई उत्तम, ५० देखि १ सयलाई सामान्य, १ सयदेखि २ सयलाई मध्यम मान्ने गरिएकोमा केही दिनयता वायु गुणस्तरमा उतारचढाव आइरहेको वातावरण विभागले जनाएको छ । एक्यूआई २ सयभन्दा माथि पुगेपछि मानव स्वास्थ्यका दृष्टिले निकै जोखिम मानिन्छ ।
